Pasjonat postaci Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Toruń 19.01.2023 r.
Przypadkowe bardzo miłe spotkanie z Krzysztofem Jaraczewskim wnukiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Wymiana wspomnień ze wspólnych poprzednio spędzonych chwil w Sulejówku i nie tylko tam.
Agata Fajfer
rozmawiała ze Zbigniewem Kręcickim, nauczycielem informatyki
w Zespole Szkół nr 1 im. Anny Wazówny w Golubiu-Dobrzyniu.
Kiedy Pan, jako matematyk i informatyk zainteresował się historią,
a w szczególności Marszałkiem Józefem Piłsudskim?
Moje zainteresowanie Marszałkiem Józefem Piłsudskim zaczęło się w maju 1959 r., gdy otrzymałem na pamiątkę Pierwszej Komunii Świętej od ojca chrzestnego Józefa Bernaciaka ryngraf Matki Boskiej Ostrobramskiej. Może na początku przez przekorę, pamiętam mówienie na te tematy było wówczas zakazane. Ale w takim duchu byłem wychowywany. Zarówno mój Tata Stanisław oraz ojciec chrzestny, jak i stryj Kazimierz Kręcicki, oficer 49. Huculskiego Pułku Strzelców w 11. Karpackiej Dywizji Piechoty, przekazywali mi cenne informacje z okresu II RP jak i II wojny światowej.
Wielkim przeżyciem był mój pierwszy pobyt w Krakowie na wycieczce szkolnej. Na Wawelu przy trumnie Marszałka zostawiłem swoją tarczę szkolną nieudolnie zrywając ją ze swojego rękawa.
Wspomnę też mojego przodka Antoniego Kręcickiego (syn Marcina) nauczyciela z Lubrańca. Był peowiakiem. Po tzw. kryzysie przysięgowym Legionów (9 lipca 1917 r.) znalazł się w obozie jeńców legionistów w Szczypiornie pod Kaliszem (blok IV, barak 2). Kiedy go zwolniono zamieszkał w Zduńskiej Woli. Uczył języka polskiego, gimnastyki i śpiewu. Prowadził też musztrę z młodzieżą w okolicznych lasach (najczęściej w lesie porębskim).
Z młodzieżą tą zbierał także gałązki borówkowe przeznaczone po wysuszeniu na herbatę dla wszystkich mieszkańców bursy preparandy (preparanda nauczycielska - kurs przygotowujący do nauczania w szkołach jednoklasowych, organizowany w Galicji od 1854 r. przy czteroletnich szkołach elementarnych). Kierował zduńskowolskim Towarzystwem Gimnastyczno-Sportowym „Zdrowie” (przemianowanym w 1922r. na Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”). Latem 1920 r. wraz z dużą grupą zachęconej przez siebie młodzieży męskiej-szkolnej i rzemieślniczej ze Zduńskiej Woli i okolic, stanął w szeregach obrońców zagrożonej przez bolszewików Ojczyzny, poległ śmiercią bohaterską. Świadkiem jego śmierci był Józef Koziński, seminarzysta z Łowicza, który był żołnierzem 201 i 205 pułku piechoty. Wspomina on - „Jednostka, w której walczył wyładowawszy się z wagonów kolejowych poszła na pobliskie łąki. Zaatakowani przez patrol Kozaków poszli w bój, ostrzelali ich, i Kozacy uciekli. Po niedługim czasie zauważyli, że przez łąki zmierza do nich jakiś żołnierz. Okazało się, że był to Antoni Kręcicki. Wkrótce nastąpił kolejny atak, tym razem silniejszej grupy kozackiej. Żołnierze rozbiegli się. Część, w której byli m.in. uczniowie seminarium, a wcześniej zduńskowolskiej preparandy, schroniła się w najbliższej wsi. Antoni Kręcicki schował się w krzakach olszyny. Tam dopadli go Kozacy i rozsiekali szablami.” Świadomie skierował atak na siebie, aby ochronić podwładnych - czynem tym ocalił życie swoim uczniom.
Jako nauczyciel często organizował Pan wycieczki z młodzieżą. Które miejsca związane z Marszałkiem były najczęściej odwiedzane?
Na pierwszym miejscu była i jest Wileńszczyzna, Zułów - miejsce urodzenia Marszałka, Powiewiórka – miejsce chrztu, Pikieliszki – letnia rezydencja tak zwana „resztówka” (prawo do bezpłatnego wojskowego nadziału ziemi), Wilno z Ostrą Bramą, Uniwersytetem Wileńskim i cmentarzem Na Rossie. Odwiedzaliśmy również Druskienniki.
Będąc na szlaku Bitwy Warszawskiej 1920 r. odwiedzamy Radzymin i Ossów. Kończymy objazd w Dworku „Milusin” w Sulejówku. Do ważnych wspomnień należy wizyta w Dworku „Milusin” 10 listopada 1991 r. – bardzo krótkie spotkanie z Panią Wandą Piłsudską (w 1990 r. wróciła do Polski z całą rodziną). Młodzież była zaskoczona i nie zdawała sobie sprawy z tego, kim jest przypadkiem spotkana osoba.
W Warszawie byliśmy pod pomnikami Marszałka, a w Belwederze na wystawie pana Janusza Ciborowskiego poświęconej Józefowi Piłsudskiemu.
Często odwiedzany jest też Wawel z kryptą pod wieżą Srebrnych Dzwonów, miejsce wiecznego spoczynku Józefa Piłsudskiego.
Chciałbym być z młodzieżą we Lwowie, ale tam byłem tylko z rodziną.
Spotykał się Pan z rodziną Marszałka?
O przypadkowym spotkaniu z Panią Wandą Piłsudską, starszą córką Marszałka, wspomniałem wcześniej.
Pierwsze moje spotkanie z drugą córką Marszałka, Jadwigą Piłsudską Jaraczewską (urodzoną w tym samym roku, co mój ojciec - 1920 i pod ta samą datą co ja - 28 lutego), wnuczką Joanną i wnukiem Krzysztofem miało miejsce 10 listopada 2003 roku podczas udostępnienia zwiedzającym wyremontowanego przez Fundację Rodziny Piłsudskich Dworku „Milusin”. Najmłodsza osoba, która była na tej uroczystości, to moja wnuczka Maja miała wtedy półtora miesiąca. Wielokrotnie z okazji Święta Niepodległości byłem na spotkaniu z rodziną Marszałka w Sulejówku.
Zbigniew Kręcicki z wnuczką Mają
(źle ustawiony datownik w aparacie, zdjęcie zrobione 10.11.2003 r.)
(źle ustawiony datownik w aparacie, zdjęcie zrobione 10.11.2003 r.)
Organizował Pan w szkole wiele ciekawych spotkań i imprez związanych
z historią II RP, które były najciekawsze?
Udało mi się zaprosić do LO w Golubiu-Dobrzyniu Pana Jerzego Surwiło (zm. 24.10.2009), którego poznałem w Wilnie w radiu „Znad Wilii” podczas wycieczki z młodzieżą. Posiadał on encyklopedyczną wiedzę o Wilnie i Marszałku. Jest autorem blisko 20 książek, m.in. "Wileńskimi śladami Józefa Piłsudskiego", "Spacerkiem z Marszałkiem po Żmudzi, Wilnie i Wileńszczyźnie. Zdarzenia, fakty, anegdoty".
W 140. rocznicę urodzin Marszałka zrobiłem wystawę dla młodzieży z części moich zbiorów. Były tam książki (wydania z okresu II RP), albumy, fotografie, dokumenty, znaczki i karty pocztowe, monety oraz banknoty i inne numizmaty.
W 90. rocznicę aktu inkorporacji Golubia do Polski zorganizowałem wraz z nauczycielami naszej szkoły przy wsparciu Starosty Powiatu Golubsko-Dobrzyńskiego oraz Burmistrza Golubia-Dobrzynia sesję popularnonaukową, w której udział wzięli profesorowie Wiesław Jan Wysocki z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Zofia Waszkiewicz i Zbigniew Karpus z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Adam Sudoł z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
W 90. rocznicę pobytu Marszałka Józefa Piłsudskiego na Pomorzu byłem współorganizatorem spotkania z Marszałkiem Związku Piłsudczyków Rzeczpospolitej Polskiej Marianem Ząbkiem oraz Brygadierem tego związku Stanisławem Śliwą. To spotkanie zainspirowało mnie, by nakłonić młodzież naszej szkoły do napisania książki "Ku pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego".
W dniach 22 i 23 maja 2012 r. z Panią Iwoną Podrazą zorganizowałem dla gimnazjalistów z Zespołu Szkół im. Anny Wazówny z Golubia-Dobrzynia wycieczkę "Szlakiem pamięci o Marszałku Józefie Piłsudskim". Młodzież spotkała się z córką Marszałka Panią Jadwigą Piłsudską Jaraczewską i wnukiem Marszałka Panem Krzysztofem Jaraczewskim w Sulejówku.
Pierwszy punkt wycieczki, to cmentarz Stare Powązki. Uczniowie zatrzymali się przy grobie żony Marszałka Aleksandry Piłsudskiej, jego starszej córki Wandy, Andrzeja Jaraczewskiego męża Jadwigi Piłsudskiej Jaraczewskiej. Odnaleźli również groby innych wielkich i znanych Polaków. W drodze do Belwederu zatrzymali się przy kościele Św. Stanisława Kostki, gdzie pochowany jest błogosławiony Jerzy Popiełuszko. W Belwederze obejrzeli pamiątki po Marszałku, pokój adiutanta, salonik, gabinet Marszałka. Z zaplanowanych 45 minut wizyta przedłużyła się do 1,5 godziny.
Następnego dnia gimnazjaliści zwiedzili "Muzeum Powstania Warszawskiego" i wyruszyli szlakiem "Bitwy Warszawskiej 1920 roku". Na trasie był Radzymin z cmentarzem poległych 1920 r. oraz pola bitwy w Ossowie, gdzie zginął ksiądz mjr Ignacy Skorupka. Byliśmy przy pomniku tego bohatera "Bitwy Warszawskiej 1920".
Najważniejszym punktem wycieczki, była wizyta w Dworku "Milusin" domu rodzinnym Marszałka Józefa Piłsudskiego. Po zwiedzeniu dworku i przyległego terenu, gdzie stoi pierwszy dom Piłsudskich "Drewniaczek" młodzież spotkała się z córką Marszałka Piłsudskiego Jadwigą oraz jej synem Krzysztofem. Na początku spotkania wręczyliśmy książkę "Ku pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego" napisaną przez uczniów naszego gimnazjum pod redakcją Zbigniewa Kręcickiego oraz egzemplarz tygodnika regionu golubsko-dobrzyńskiego CGD. Gazeta ta zamieściła obszerny artykuł o dokonaniach szkoły związanych z pamięcią o Marszałku. Młodzież zadała wiele pytań zarówno córce jak i wnukowi Marszałka. Pytali o lata spędzone w Sulejówku, w Belwederze i w Anglii. Bardzo interesował ich okres, kiedy Pani Jadwiga Piłsudska była pilotem w ATA (Air Transport Auxiliary) w czasie II wojny światowej. Długo trwało pożegnanie na ganku Willi "Milusin" - ciężko było się rozstać.
W dniu 28 maja 2012 roku Sztandar Zespołu Szkół nr 1 im. Anny Wazówny w Golubiu-Dobrzyniu został odznaczony "Złotym Honorowym Krzyżem Związku Piłsudczyków Rzeczpospolitej Polskiej" za wybitne zasługi w krzewieniu idei i czynów Marszałka Józefa Piłsudskiego. Odznaczenia Sztandaru Szkoły jak i dyrektora Zbigniewa Winiarskiego, nauczycieli Iwony Podrazy, Zbigniewa Kręcickiego, byłych nauczycieli Leszka Żuchowskiego i Jana Jagodzińskiego oraz Pana Grzegorza Ledwochowskiego za zasługi krzewieniu pamięci o Marszałku Józefie Piłsudskim dokonał Pan Marian Edmund Ząbek Marszałek ZPRP, asystował pułkownik Tomasz Madeja sekretarz krajowy ZPRP.
Od lewej: Iwona Podraza, Zbigniew Kręcicki, pułkownik Tomasz Madeja sekretarz krajowy ZPRP, Jan Jagodziński, Marian Edmund Ząbek Marszałek ZPRP, Zbigniew Winiarski - odznaczeni Złotym Krzyżem Związku Piłsudczyków Rzeczpospolitej Polskiej.
W imieniu Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego wiele ciepłych słów wypowiedział Pan Krzysztof Pokora Kierownik Przedstawicielstwa Urzędu Marszałkowskiego w Grudziądzu, odczytał też list od Marszałka Piotra Całbeckiego.
Laudację wygłosił prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego z Warszawy.
Wszyscy uczestnicy otrzymali książkę "Ku pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego" napisaną przez uczniów naszego gimnazjum pod redakcją Zbigniewa Kręcickiego.
19 marca 2013 roku w Centralnej Bibliotece Wojska Polskiego
im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie odbyły się uroczyste obchody
imienin Marszałka zorganizowane przez Krajowy Związek Piłsudczyków
Rzeczpospolitej Polskiej.
Wśród wielu gości z całej Polski, przedstawicieli Prezydenta RP, Sejmu i Senatu RP, duchownych i zakonników, była delegacja z naszej szkoły z Pocztem Sztandarowym w składzie Agata Gurtowska, Paulina Piasecka, Maciej Surmacewicz oraz Pani Iwona Podraza i Pan Zbigniew Kręcicki.
Podczas tego radosnego święta, jak podkreślił Marszałek Związki Piłsudczyków RP Marian Edmund Ząbek odznaczony został pośmiertnie Złotym Krzyżem Związku Piłsudczyków Rzeczpospolitej Polskiej za wybitne zasługi w krzewieniu idei i czynów Marszałka Józefa Piłsudskiego ostatni Prezydent na Wychodźstwie Ryszard Kaczorowski. Odznaczenie odebrał gość honorowy tej uroczystości - żona Prezydenta Pani Karolina Kaczorowska. Wśród odznaczonych m.in. była przewodnicząca delegacji Sejmu i Senatu RP do Zgromadzenia Parlamentarnego NATO poseł Jadwiga Zakrzewska.
Rodzinę Marszałka
reprezentował wnuk Krzysztof Jaraczewski syn Jadwigi Piłsudskiej Jaraczewskiej
Krótki referat naukowy wygłosił prof. dr hab. Grzegorz Nowik pracownik UKSW w Warszawie i Muzeum Marszałka Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. W części artystycznej wystąpił z pięknym koncertem Reprezentacyjny Zespół Artystyczny Wojska Polskiego.
Od lewej - goście honorowi: Krzysztof Jaraczewski,
Karolina
Kaczorowska, Jadwiga
Zakrzewska - Poseł na Sejm RP,
Waldemar Strzałkowski
-kancelaria Prezydenta RP,
Piotr Benedykt Zientarski - Senator RP.
deputowany do Parlamentu Europejskiego
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz