Aleksandra Piłsudska - żona Marszałka
Aleksandra Piłsudska z domu Szczerbińska ( ur. 12 grudnia 1882 w Suwałkach; zm. 31 marca 1963 w Londynie), druga żona Marszałka Józefa Piłsudskiego. Jej ojciec, Piotr Szczerbiński pochodził z suwalskich mieszczan, matka zaś Julia, z domu Zahorska, ze zubożałej szlachty. Wczesna śmierć rodziców spowodowała, że wychowaniem dziesięcioletniej Oli zajęła się babka, Karolina z Truskolaskich, oraz ciotka Wiktoria Maria Zahorska.
W 1901 roku ukończyła gimnazjum w Suwałkach. Po nim udała się na tzw. Uniwersytet Latający. W 1904 roku wstąpiła do PPS. Brała udział w wielu akcjach i demonstracjach, a by mieć więcej czasu dla partii zrezygnowała ze stałej pracy w zakładach i udzielała korepetycji. W jednostce bojowej organizacji zajmowała się transportem i przechowywaniem broni. W 1907 roku została aresztowana. Zwolniona z braku dowodów udała się do Kijowa. Józefa Piłsudskiego poznała w maju 1906 roku. Przeniosła się do Lwowa gdzie pracowała w biurze fabrycznym. W czasie I wojny światowej działała w POW, za co została aresztowana przez Niemców. Gdy zwolniono ją z wyroku powróciła do Warszawy gdzie pracowała jako urzędniczka.
Głównym motorem jej życia był patriotyzm. - Kto się urodził Polakiem, ten musi być patriotą – powtarzała te słowa tak często, że utkwiły głęboko w mej dziecięcej pamięci, zanim jeszcze zrozumiałam ich znaczenie (...) W robocie spiskowej w czasie powstania 1883 roku grała w okolicy główną rolę, przewodząc na tajnych zebraniach u siebie na dworze. Przechowywała i przewoziła broń. Upadek powstania był największym ciosem w jej życiu. Od tego czasu ubierała się jedynie w czarne suknie, z wąską biała koronką u szyi i na rękawach, a na palcu nosiła na znak żałoby pierścionek z tabliczką z czarnej emalii, ozdobioną krzyżykiem z białych pereł.
Aleksandra Szczerbińska, druga żona Marszałka, była od niego piętnaście lat młodsza. Pobrali się 25 października 1921 roku, już po śmierci pierwszej, Marii Juszkiewiczowej, obłożnie chorej przez długie lata. Ślub brali w Pałacu Belwederskim , należącym do parafii św. Aleksandra. Ślubu udzielał ksiądz prałat Marian Tokarzewski, kapelan Naczelnika Państwa, a świadkami byli: płk dr Eugeniusz Piestrzyński i ppłk dr Bolesław Wieniawa-Długoszewski. Tu otrzymały chrzest też ich córki: Wanda i Jadwiga.
Dwadzieścia lat niepodległości mija jak sen. Z bombardowanej przez Niemców Warszawy, za namową jednego z generałów, Aleksandra Piłsudska z córkami decyduje się wyjechać najpierw na kresy wschodnie do majątku Jerzego Bułhaka, męża siostrzenicy Marszałka, Wandy z Juchniewiczów, zaraz potem do miasta, w którym, jak pisał Józef Piłsudski: „miłe mury, co mnie dzieckiem kiedyś pieściły, co kochać wielkość prawdy uczyły” - Wilna. Dwa dni po napaści Sowietów na Polskę po raz ostatni spojrzała na polską ziemię i przekroczyła z córkami granicę litewską. W drodze do Kowna, gdzie jeszcze latem młodsza córka, Jadwiga, była na zlocie szybowcowym, skorzystały z gościny właścicielki zajazdu.
W Kownie jednak wszyscy spodziewają się rychłego zajęcia kraju przez Sowiety. Aleksandra Piłsudska z córkami pośpiesznie rusza na Łotwę, do Rygi, skąd samolotem odlatują do Sztokholmu, a stamtąd w początkach listopada 1939 roku do Londynu, miejsca wygnania nie wybranego, lecz przeznaczonego, gdzie czeka na nie ambasador Edward Raczyński i dawny legionista, inspektor armii, generał Mieczysław Norwid-Neugebauer. Jest pierwszą polską osobistością, nie polityczną, która zjawia się w Londynie po wybuchu wojny. „Dolatując do Anglii, po raz pierwszy od opuszczenia Warszawy miałam czas pomyśleć o przyszłości i uświadomić sobie, że jestem na wygnaniu, bez domu, bez kraju, a droga w przyszłość jest ciemna i niepewna. Nigdy jednak nie przywiązywałam zbyt wielkiej wagi do bezpieczeństwa...”
Z początku marszałkowa Piłsudska wynajmuje mieszkanie w okolicach polskiej ambasady, ale niebawem przeprowadza się z córkami do potężnego Dolphin Sguare nad Tamizą, domu giganta, wzniesionego wedle nowej idei, właściwie samowystarczalnego. Jest tu ponad 100 mieszkań, restauracja, fryzjer i kilka sklepików. Lokatorzy mogą tu żyć nigdy nie opuszczając budynku. Wybudowano go tak solidnie, że nawet niemiecka bomba nie zrobiła na nim wrażenia, gdy weń trafiła, tylko przez moment się wszystko zachwiało, a uszkodzeniu uległ sąsiedni budynek. Przez jakiś czas mieszkali w Battersea, przy Albert Bridge Road.
Aleksandra Piłsudska lubiła mieszkać w Battersea przede wszystkim dlatego, że choć powiadają, iż w Londynie wszędzie jest daleko, stąd właściwie wszędzie było blisko, a usytuowanie domu zapewniało codzienny kontakt z ludźmi, do czego przywiązywała wielką wagę. A był to czas, kiedy wszyscy odczuwali potrzebę bliskości. Niedaleko stąd było do wszelkich polskich instytucji i do znajomych, miłych sercu ludzi: pobliskim mostem przez Tamizę do Kensington, autobusem na Ealing, tube’m., czyli metrem do City, gdzie najmniej lubiła jeździć. Gdziekolwiek nie osiedliliby się jej krajanie, obecna była wszechpolska przeszłość.
Czteroosobowa już rodzina Jaraczewskich (Jadwiga Piłsudska z mężem Andrzejem, córką Joasią i synem Krzysztofem) wraz z babcią Aleksandrą przeprowadzają się do nowego, w całości dla siebie kupionego domu, na obrzeżach Wimbledonu, dzielnicy znanej od 1877 roku z zawodów tenisowych, a teraz drugiego po Ealingu ośrodka polskiego w stolicy Wielkiej Brytanii.
Babcia Aleksandra zawsze była bardzo obecna w życiu rodzinnym. Miała znaczny wpływ na wychowanie, postawy wnuczki i wnuka. Zabierała ich na różne uroczystości, a już obowiązkowo 19 marca w dniu imienin dziadka Józefa. Zbierało się wtedy wiele najważniejszych osobistości polskiej emigracji, ludzi wielce zasłużonych, o głośnych nazwiskach.
Aleksandra Piłsudska zmarła 31 marca 1963 roku w Londynie. Została pochowana w North Sheen Cementary. 28 października 1992 jej prochy zostały złożone w grobie na warszawskich Powązkach.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz